مدل‌سازی ریاضی و حل مساله مکان‌یابی- تخصیص هاب در فرودگاه های ایران

میرابی, محمد; غیاثوند محمدخانی, هانیه; توکلی مقدم, رضا

مدل‌سازی ریاضی و حل مساله مکان‌یابی- تخصیص هاب در فرودگاه های ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار، دانشکده فنی- مهندسی، گروه مهندسی صنایع، دانشگاه میبد، میبد، ایران

² دانشجوی دکتری، گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد، یزد

³ استاد دانشکده مهندسی صنایع، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران

چکیده

استفاده از شبکه‌های هاب در هر شبکه باعث کاهش هزینه و زمان انتقال شده و بهره‌وری سیستم را بهبود می‌بخشد. از جمله کاربرد‌های مسئله مکان‌یابی و تخصیص هاب می‌توان به حوزه‌های حمل و نقل و لجستیک، شبکه‌های ارتباطی و فنآوری اطلاعات اشاره نمود. با توجه به گستردگی فضای هوایی ایران می‌توان از این رویکرد جهت تعیین فرودگاه‌های هاب در کشور و بهبود در هزینه‌های حمل و نقل و همچنین بهینه‌سازی قابلیت اطمینان سیستم بر مبنای مکان‌یابی هاب بهره برد. در این تحقیق ابتدا به بررسی مسئله مکان‌یابی هاب مرکز با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو پرداخته شده است. ابتدا مسئله با یک مدل دو هدفه ارائه گردیده است که به دنبال کمینه کردن هزینه‌ها و بیشینه کردن قابلیت اطمینان است از آنجایی که این تحقیق جز مسائل NP-hard می‌باشد، استفاده از الگوریتم فراابتکاری الزامی است، در همین راستا برای حل مسئله، الگوریتم فراابتکاری تکاملی تفاضلی پیشنهاد گردید و جهت بررسی کارایی الگوریتم پیشنهادی، نتایج بدست‌آمده در ابعاد کوچک با نتایج حاصل از روش محدودیت اپسیلون مقایسه گردید. نتایج حاصل نشان می‌‌دهد، درصد خطای توابع هدف نسبت به روش دقیق پایین می‌باشد که بیانگر کارایی مطلوب الگوریتم پیشنهادی است. سپس به بررسی این موضوع جهت تعیین هاب‌های هوایی و طراحی شبکه هاب حمل و نقل کشور در 15 فرودگاه بین‌المللی و بزرگ کشور پرداخته شده ‌است و در نهایت فرودگاه‌های شیراز و امام خمینی بیشترین تعداد دفعات هاب و در رتبه‌های بعد فرودگاه مهرآباد و مشهد جایگاه بعدی را دارا می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات