بررسی اثر توسعه‌ فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) بر تقاضای حمل و نقل در ایران مطالعه‌ی بین استانی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 استاد گروه اقتصاد دانشگاه مازندران، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 کارشناسی ارشد، اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

هدف اصلی این مقاله بررسی اثر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر تقاضای حمل‌و‌نقل در استان‏های ایران است. به همین منظور، با جمع‌آوری اطلاعات و آمارهای مورد نیاز طی دوره زمانی 1386 تا 1397 و با استفاده از الگوی گشتاورهای تعمیم یافته، نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات بر تقاضای حمل و نقل در استان‏های ایران به بوته آزمون و بررسی گذاشته شد. از نسبت متوسط هزینه‌ی خانوار در بخش حمل‌و‌نقل به متوسط هزینه خانوار در بخش غیرخوراکی به عنوان تقاضای حمل‌و نقل و از شاخص پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، تعداد کاربران اینترنت، تعداد مشترکین تلفن همراه و تعداد مشترکین تلفن ثابت برای فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده شده است. نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر این است که کشش قیمتی تقاضای حمل‌و‌نقل کوچک‌تر از واحد بوده و از لحاظ درآمدی مثبت و کم‌کشش می‌باشد. هم‏چنین  با پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات تقاضای حمل و نقل بین استانی افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the effect of information and communication technology (ICT) development on transportation demand in Iran: An inter-province study

نویسندگان [English]

  • yousef eisazadeh roshan 1
  • zahra elmi 2
  • fatemeh bakhshi ghaleshkolaee 3
1 UNIVERSITY OF MAZANDARAN
2 UNIVERSITY OF MAZANDARAN
3 UNIVERSITY OF MAZANDARAN
چکیده [English]

The main purpose of this paper is to investigate the effect of ICT development on transportation demand in Iranian provinces. For this purpose, by collecting the required information and statistics during the period 2009-9018 and using the GMM, the role of information and communication technology on the demand for transportation in the provinces of Iran was tested. The ratio of the average household expenditure in the transportation sector to the average household expenditure in the non-food sector as transportation demand and the IDI index, the number of Internet users, the number of mobile subscribers and the number of landline subscribers for ICT have been used. . The results of this study indicate that the price elasticity of transportation demand is less than one unit and is positive and less elastic in terms of revenue. Also, with the development of information and communication technology, the demand for inter-provincial transportation will increase.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information and Communication Technology
  • Transport Demand
  • GMM
- احمدی، محبوبه. (1394). تحلیلی بر شاخص توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات (IDI) در ایران. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی- دفتر بررسی های فنی اقتصادی.
 
- باقری، ابولفضل، و موسی زاده موسوی، محمد، و ادبی فیروز جایی، محمد. (1398). اقتصاد دیجیتال (2) سهم اقتصاد دیجیتال از اقتصاد جهانی و الزامات توسعه آن. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
 
- پناهی، علیرضا. (1377). تحلیل رفتار مصرفی در مناطق شهری،کاربرد سیستم تقاضای ایده آل. مجله برنامه بودجه، (29).
 
- تقوی، مهدی، و موسوی، میرحسین. (1392). مدل سازی تقاضای حمل و نقل خانوارهای شهری استان تهران. فصلنامه سیاست گذاری پیشرفت اقتصادی، 1(1)، 33-9.
 
- تمیزی، علیرضا، و قائمی، بهزاد، و مصلحی، عادل. (1384). بررسی نقش فن آوری اطلاعات و ارتباطات در حمل ونقل کالا با تاکید بر کشورهای در حال توسعه، اولین کنفرانس لجستیک و زنجیره تامین، تهران، انجمن لجستیک ایران.
 
- خانی جزنی، جمال. (1385). اخلاق و فناوری اطلاعات. چاپ اول. تهران، نشر بقعه.
 
- خسروی نژاد، علی اکبر. (1376). برآورد سیستم مخارج خطی تقاضا برای خانوارهای شهری ایران.
 
- دهقانپور، علیرضا، و محمودی نیا، محبوبه، و رضایی، حجت. (1393). فناوری اطلاعات و ارتباطات و نقش آن در کاهش تقاضای سفرهای درون شهری (مطالعه موردی شهر یزد). مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، 1 (2)، 52-43.
 
- سلطانی، لیلا، و ضرابی، اصغر، و زنگی آبادی، علی. (1387). بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در کاهش تقاضای سفرهای شهری شهر اصفهان. دانشگاه اصفهان.
 
- سید عزیز، آرمن، و فرازمند، حسن، و دانش، حمیده. (1394). بررسی اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر شاخص نابرابری جنسیتی. فصلنامه اقتصاد مقداری(بررسیهای اقتصادی سابق)، 2(12)، 104-87.
 
- شیرین بخش‌ماسوله، شمس‌اله، و صلوی‌تبار، شیرین. (1395). پژوهش‌های اقتصادسنجی با Eviews 8 & 9. انتشارات نور.
 
- صالحی صدقیانی، جمشید، و علوی شاد، عباس، و اخوان خرازیان، مریم، و سبحانی فرد، یاسر. (1388). بررسی تاثیر فن‌آوری اطلاعات بر صنعت حمل‌و‌نقل در ایران. مدیریت کسب ‌وکار، 1(2)، 164-137.
 
- صرافی زاده، اصغر. (۱۳۸6). فناوری اطلاعات در سازمان، مفاهیم و کاربردها، چاپ دوم. تهران، انتشارات میر.
- صمیمی‌فر، سید قاسم. (1372). سیستم معادلات تقاضا و تحلیل رفتار مصرفی شهرنشینان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران.
 
- عبد مجیری، امین. (۱۳۸۹). اندیشه ای برای ساماندهی کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح مناطق روستایی، مجله مسکن و انقلاب. (117)، ۵4 -۵۲.
 
- عبدلی، گیلدا. (1375). برآورد تقاضای نان در ایران و محاسبه کشش‌های قیمتی و درآمدی آن، پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران.
 
- قاسمی، عبدالرسول، و محمدخان پور اردبیل، رقیه. (1393). بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات برشدت مصرف انرژی در بخش حمل و نقل. پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 4(13)، 190-169.
 
- قنبری عدیوی، علی. (1375). مدل عرضه تقاضای گوشت در ایران. پایان نامه دوره دکتری دانشگاه تربیت مدرس.
 
- کارگری، مهرداد، و خادمی زارع. (۱۳۸۶). طرح جامع فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، چاپ اول.
 
- کریم زادگان، سعیده، و پروانه، سلاطین. (1396). تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اقتصاد سلامت. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 11(1)، 146-129.
 
- گسکری، ریحانه، اقبالی، علیرضا، و عیدانی، مصطفی. (1384). برآورد تابع تقاضای حمل و نقل ریلی در ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، (69)، 128-109.
 
- محمدی، جمال، و ضرابی، اصغر، و موسوی، سید چمران. (1390). فناوری اطلاعات و ارتباطات و نقش آن در کاهش تقاضای سفرهای شهری، مدیریت شهری، (28 )، 164-151.
 
- محمدزاده، پرویز. (1384). مقایسه مدل‌های تخصیصی مصرف کننده اقتصاد ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، دانشگاه تهران، (68)، 227-256.
 
- محمودزاده، محمود، و فتح‌آبادی، مهدی. (1390). اثرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر ارزش افزوده بخش حمل‌و‌نقل جاده‌ای در استان‌های ایران (مطالعه موردی: زیر بخش حمل مسافر)، مجله علمی- پژوهشی سیاست‌گذاری اقتصادی، 3(5)، 215-195.
 
- مرادی، محمد حسن، و هاشمی فرهود، رقیه. (۱۳۸۶). فناوری اطلاعات و دولت الکترونیکی چاپ اول. همدان. انتشارات نور علم.
 
- مهرگان، نادر، سحابی، بهرام و محمد امینی، مریم. (1394). تاثیر شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر فساد اداری در کشورها با درآمد متوسط. فصلنامه نظریه های کاربردی اقتصاد، 2(2)، 60-43.
 
- Abiye Tob-Ogu, Niraj Kumar, John Cullen. (2018). ICT adopting in road freight transport in Nigeria- A case study of the petroleum downstream sector. Technological forecasting & social change. 131, 240-252.
 
- Arellano, M. and Bond, S. (1991). Some Tests of Specification for Panel Data: Monte Carlo Evidence and an Application to Employment Equations. The Review of Economic Studies. 58(2), 277-297.
 
- Arellano, M. and O. Bover, (1995), another look at the instrumental variables estimation of error component models, Journal of Econometrics. 68, 29–51.
 
- Baltagi, B. H., Bratberg, E., & Holmas, T. H. (2005). A panel data study of phsicians labor supply: the case of Norway. Health Economics, 14(10).
 
- Blundell, R. and S. Bond, (1998), Initial conditions and moment restrictions in dynamic panel datamodels, Journal of Econometrics. 87, 115–143.
 
- Danielle Snellen, Guus de Hollander. (2017). ICT’S change transport and mobility: mind the policy gap. Transportation Research Procardia, 26, 3-12.
 
- Fitzory, F. and Smith, I. (1998). Passenger rail demand in 14 western European countries: A comparative Time series study. International Journal of Transport Economy, vol. xxv-No. 299-312.
 
- GalitCohen-Blankshtain, ICT and Transport Modes, International Encyclopedia of Transportation, 2021, Pages 165-170.
 
- Guie Li, (2021). Development of cold chain logistics transportation system based on 5G network and Internet of things system. Microprocessors and Microsystems, Volume 80, February 2021, 103565.
 
- Hjorthol, Randy Johanne, (2002). The relation between daily travel and use of the home computer. Transport Research, part A 36.
 
- Joanna Kos-Labedowicz, Anna Urbanek. (2017). Transportation Research Procardia, 25c, 2664-2680.
 
- Irina Harris, Yingli Wang, Haiyang Wang. (2015). ICT in multimodal transport and technological trends: Unleashing potential for the future. Int., J. production economics, 159, 88-103.
 
- Keller, P. and Rotach, M. (1988), "Opportunities and risks involved in telematics for traffic and settlement". Preprints - Telematics-Transportation and Spatial Development, International Symposium, Center for Transportation Engineering, Delft University, Delft, pp. BI-16.
 
- Myriam Bris, Jacek Pawlak, John W. Polak. (2017). Journal of Transport Geography, 60, 231-242.
 
- Maddala, G.S., Wu, S. (1999). A comparative study of unit root tests with panel data and a new simple test. Oxf. Bull. Econ. Stat. 61, 631–652.
 
- Tsan-MingChoi, (2020).Internet based elastic logistics platforms for fashion quick response systems in the digital era. Review, Volume, November 2020, 102096.