ارزیابی آثار احداث سیستم ریلی درون- شهری بر کیفیت محیط شهری مطالعه موردی : خط یک قطارشهری مشهد

ارزیابی آثار احداث سیستم ریلی درون- شهری بر کیفیت محیط شهری مطالعه موردی : خط یک قطارشهری مشهد

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

چکیده

کیفیت محیط، مقوله ای است که در دهه‌های اخیر در کانون توجه محققان شهری قرار گرفته است. عوامل فراوانی بر کیفیت محیط شهری تاثیرگذار است که یکی از مهم ترین آنها، حمل و نقل شهری است. حمل و نقل شهری از آنجا که بر میزان تردد شهروندان و همچنین مکان یابی کاربری ها و تعریف فضاها موثر است، می‌تواند بر کیفیت محیط شهری تاثیرات مثبت یا منفی داشته باشد. نوعی از حمل و نقل شهری که در این پژوهش مد نظر قرار دارد، حمل و نقل ریلی درون شهری و به طور خاص قطار سبک شهری¹ است. با توجه به مزایای حمل و نقل ریلی درون شهری همچون سرعت، نظم، دوری از ترافیک، امنیت و بیشتر بودن تعداد استفاده کنندگان از این سیستم در مقایسه با سایر سیستم‌های حمل و نقل عمومی، تاثیراتی که این سیستم می‌تواند بر محیط شهری پیرامون خود و همچنین کل شهر داشته باشد، آشکارتر است. در این پژوهش تأثیرات احداث سیستم ریلی درون شهری در خط یک قطارشهری مشهد و سه ایستگاه طالقانی، پروین اعتصامی و نمایشگاه بررسی و ارزیابی شده است. در جمع‌آوری اطلاعات از تکنیک‌های مصاحبه، پرسشنامه، برداشت میدانی و بررسی اسناد و در تحلیل آنها از نرم افزار SPSS و مدل تحلیل سلسله مراتبی² استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد آثاری همچون افزایش آلودگی صوتی به واسطه‌ خطوط روزمینی (زیست محیطی)، ایجاد تصور رفاه و سعادت در ذهن شهروندان و افزایش نشاط و بازده (اجتماعی)، تقویت استخوان‌بندی شهر (کالبدی – عملکردی) در مناطق مورد بررسی دیده شده است. اما، بر خلاف برخی از تحقیقات مشابه، آثاری همچون کاهش مالکیت خودروی شخصی (زیست محیطی)، تأثیر منفی بر انسجام و هویت محله‌ای به دلیل حضور افراد بیگانه در محله (اجتماعی)، افزایش قیمت زمین و به تبع آن تغییر در نوع کاربری زمین (کالبدی – عملکردی)، مشاهده نشده است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20086598.1393.5.3.7.3

عنوان مقاله [English]

Studying the Effects of Light Rail Transit on Urban Environment Quality Case Study: Line 1 of Mashhad LRT

چکیده [English]

Urban environment quality is the issue taken into consideration in urban planning. Many issues may affect environmental quality, one of them is transportation. In this research, inner city rail transit and specifically Light Rail Transit (LRT) has been considered. Three dimensions define quality of urban environment; environmental, social, and physical-functional. Rail transportation can influence these dimensions in a positive or negative way. The present study intends to investigate the effects of startup line 1 of Mashhad LRT on urban environment quality in general and specifically in Taleghani, Parvin Etesami and Namayeshgah stations. Questionnaire, interview and observation are used in this study to gather the information. The results of the study reveal that the effects like increasing noise pollution due to surface rail (environmental), making welfare and bliss view in citizens’ image (social), and reinforcement physical structure of the city (physical-functional) are significant in the case study. However, the effects like reducing the rate of car ownership (environmental), negative effects on local identity due to presence of strange people in neighborhood (social), and raising the price of the land, consequently changing in land use (physical-functional) are not proved.

کلیدواژه‌ها [English]

urban environment
Environment Quality
public transportation
inner city rail transit
Light Rail Transit (LRT)
Mashhad

مراجع

- باس، باس (1385) "پیش‍رف‍ت‌ه‍ایی در ح‍م‍ل‌ و ن‍ق‍ل‌ ش‍ه‍ری"، نشر ارادمهر.

- دفتر توسعه مترو (1381) "متروی تهران"، شرکت مترو

- دهقانی سانیج، حمیدرضا (1385) "پیش بینی الودگی صوتی در مسیر روزمینی خط یک متروی تهران"، مقالات هفتمین همایش حمل و نقل و ترافیک

- رضازاده، راضیه، رادمند، مژگان و آهی، پیمان (1385) "تاثیر شبکه مترو بر ساختار توسعه شهری در شهر تورنتو"، فصلنامه ساخت شهر، شماره 7، 26-36

- رضازاده، راضیه و رادمند، مژگان (1384) "نقش مترو در توسعه شهری، مجله مدیریت شهری"، شماره 13 و 14، 42-51.

- زنوری، فرخ (1382) "ایستگاه های مترو؛ تحریک توسعه و بهبود کیفیت محیط شهری"، جستارهای شهرسازی، شماره چهارم، 11-16.

- شکویی، حسین (1378) "اندیشه های نو در فلسفه جغرافیا (جلد اول)"؛ انتشارات گیتاشناسی، تهران.

- عباس زادگان، مصطفی، رضازاده، راضیه. محمدی، مریم و علی پور اشلیکی، سجاد (1389) "ارایه مدلی پیش بینی کننده از میزان رضایت از سفر با مترو"، نشریه هویت شهر، سال چهارم، شماره 6، 75-86

- عبدالمنفی رکنی، ابراهیم (1386) "معرفی انواع سیستم های حمل ونقل ریلی"، دو فصلنامه فناوری حمل و نقل، شماره 10 ، 82 – 86.

- فلاح تبار ، نصرالله (1388) "بنیان های جغرافیایی و نظام حمل و نقل زمینی ایران"، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران.

- لنگ، جان (1381) "آفرینش نظریه معماری . نقش علوم رفتاری در طراحی محیط" ، ترجمه: عینی فر, علیرضا ، دانشگاه تهران.

- Cowan, Robert (2005) "The dictionary of urbanism", Streetwise Press.

- Cudworth, Erika (2002) "Environment and society", London: Routledge.

- Bonaiuto, Marino, Bonnes ,Mirilia and Continisio, Massimo (2004) "Neighborhood evaluation within a multiplace perspective on urban activities", Environment and Behavior, Vol.36, No. 1, pp. 41-69.

- Douglas, Gordon (2010) "Rail transit identiﬁcation and neighborhood identity. Exploring the potential for ‘community-supportive transit", Journal of Urban Design, Vol. 15. No. 2, pp.175–193.

- Dueker, Kenneth J. and Bianco, Martha J.(1998) "Effects of light rail transit in Portland: implications for transit-oriented development design concepts", College of Urban and Public Affairs, Portland State University

- Duncan, Michael (2011) "The impact of transit-oriented development on housing prices in San Diego", Urban Studies, 48(1), pp.101-127.

- Dziauddin, Mohd Faris (2009) "Measuring the effects of the light rail transit system on house prices in the Klang Valley, Malaysia", Newcastle University

- Goetz , Edward G. , Ko , Kate, Hagar, Aaron; Ton, Hoang and Matson, Jeff (2010) "The Hiawatha Line: impacts on land use and residential housing value", transit way impacts research program, center for transportation studies: University of Minnesota.

- Goetz, A. R. Andrew (2010) "Denver rail transit: regional collaboration and transit-oriented development in the mile-high city", paper presented at the Association of American Geographers Annual Meeting, Washington, DC

- Ha, Mikyoung and Weber, Margaret (1991) "The determinants of residential environmental qualities and satisfaction: effects of financing", housing programs and housing regulations, Housing and Society, Volume 1, Number 3, pp.65-76.

- Haywood, Russell and Hebbert, Michael (2008) "Integrating rail and land use development", Planning Practice & Research, 23:3, pp.281-284.

- Hurst, Needham B. (2011) How does light rail transit affect urban land use?", Macalester College , Paper 35.

- Kim,Kyeongsu (2010) "The impact of Hudson-Bergen light rail on residential property appreciation",The Louis Berger Group.

- Knaap, Gerrit J., Ding , Chengr and Hopkins, Lewis D. (2001) "Do plans matter?: the effects of light rail plans on land values in station areas", Journal of Planning Education and Research, 21(1):pp.32–39.

- Liggett, Robin, Loukaitou-Sideris, Anastasia and Iseki, Hiroyuki (2003) "Journeys to crime: assessing the effects of a light rail line on crime in the neighborhoods", Department of Urban Planning.

- Litman, Todd (2007) "Evaluating rail transit beneﬁts: a comment", Transport Policy Vol. 14, pp.94–97.

- MacDonal, J. M. (2010) "The effect of light rail transit on body mass index and physical activity", American journal of preventive medicine, Vol. 39, No. 2, pp.105-112

- Topalovic, P. (2012) "Light rail transit in Hamilton: health, environmental and economic impact analysis, Social Indicators Research Journal", volume108, pp.329-350

- Van Kamp, Irene, Leidelmeijer, Kees, Marsman, Gooitske and De Hollander, Augustinus (2003) “Urban environmental quality and human well-being toward a conceptual framework and demarcation of concepts: a literature study”, Landscape and Urban Planning Vol. 65, pp. 5-18.