ارائه تحلیل و دسته بندی راهکارهای کاهش مصرف گاز در موتورخانه های پایانه‌های حمل و نقل با استفاده از تکنیک های تحلیل سلسله مراتبی و خوشه ‏بندی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دکتری، گروه مدیریت بهره وری و پروژه، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه علم و صنعت ایران، ایران

چکیده

کاهش مصرف حامل­های انرژی یکی از مسائل و ضرورت ­های اصلی در نظام اقتصادی کشور در وضعیت فعلی می ­باشد. گاز طبیعی به عنوان یکی از حامل ­های مهم بوده که بخش عمده­ای از تامین انرژی حرارتی را در پایانه‌های حمل بار و مسافر بر عهده دارد. در این تحقیق ابتدا مجموعه­ ای از راهکارهای کاهش مصرف گاز طبیعی در پایانه‌ها گردآوری شده اند که تعداد قابل توجهی از این راهکارها مرتبط با موتورخانه پایانه‌ها می­ باشد. سپس در این باره پنج معیار سهولت اجرای راهکار از نظر فنی، سهولت اندازه گیری کاهش مصرف گاز بواسطه اجرای راهکار، مدت زمان مناسب برای اجرای راهکار، دسترسی به تکنیسین متخصص برای اجرای راهکار و دسترسی به قطعات و ابزارهای مورد نیاز برای اجرای راهکار، برای ارزیابی و اولویت ­بندی راهکارها مورد توجه قرار گرفتند. وزن و درجه اهمیت هریک از معیارها با یکدیگر مساوی نمی­ باشد. از این رو بین دوبدوی معیارها مقایسات زوجی در طیف لیکرت صورت گرفته تا در نهایت ضرایب وزنی معیارها محاسبه شود. این راهکارها بر اساس پنج معیار مذکور و توسط گروهی از خبرگان امتیازدهی شده و بر اساس امتیازهای حاصله و با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP) راهکارها اولویت ­بندی شدند. در پایان به کمک تکنیک خوشه ­بندی K-Means، راهکارها بر اساس امتیازات پنج معیار مورد ارزیابی در سه گروه دسته­ بندی و ارائه شدند. تعدادی از این راهکارها مرتبط با تنظیمات فنی، عایق ­کاری، جایگزینی تجهیزات، توجه به استانداردهای عملکردی، نصب تجهیزات جدید و اقدامات پایه ­ای می ­باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis and Classification of Gas Consumption Reduction Strategies in Transportation Terminal Powerhouses using Hierarchical Analysis and Clustering Techniques

نویسنده [English]

  • Abdorrahman Haeri
Professor Assistant, Department of Productivity and Project Management, School of Industrial Engineering, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran
چکیده [English]

Reducing the consumption of energy carriers is one of the main issues and necessities in the current economic conditions of the country. Natural gas is one of the important carriers that is responsible for most of the thermal energy supply in freight and passenger terminals. In this research, first, a set of solutions to reduce natural gas consumption in terminals have been collected, a significant number of which are related to the powerhouses of terminals. Then in this regard, five criteria of technical ease of implementation of the solution, ease of measuring the reduction of gas consumption through the implementation of the solution, appropriate time to implement the solution, access to specialized technicians to implement the solution and access to parts and tools needed to implement the solution. Evaluation and prioritization of solutions were considered. The weight and importance of each criterion are not equal. Therefore, pair-wise comparisons were made between the two criteria to finally calculate the weight coefficients of the criteria. These strategies were scored based on the above five criteria by a group of experts and were prioritized based on the scores obtained using the Analytic Hierarchy Process (AHP) technique. Finally, using the K-Means clustering technique, the solutions were classified and presented in three groups based on the scores of the five criteria evaluated. Some of these solutions are related to technical adjustments, insulation, equipment replacement, compliance with performance standards, installation of new equipment, and basic measures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Powerhouse
  • clustering
  • natural gas
  • passenger transport
  • cargo transportation
کریمی، ت.، و صادقی مقدم، م.، و رهنمافلاورجانی، ر. (1389). بررسی اثر تغییرات دما بر مصرف گاز طبیعی در ایران. مطالعات‌ اقتصاد انرژی‌, 6(24), 193-218.
 
بختیاری، ص.، و یزدانی، م. (1391). اهمیت استراتژیک گاز طبیعی و لزوم مدیریت و اصلاح الگوی مصرف. راهبرد اقتصادی, 1(2), 71-92.
 
وحیدا، ف.، و هرتمنی، ا.، و قنبری، ر. (1389). بررسی عوامل اجتماعی, فرهنگی و اقتصادی موثر بر اصلاح الگوی مصرف گاز خانواده های شهرستان سمیرم. علوم اجتماعی, 4(10), 1-30.
 
شیخ الاسلامی، ع.، و فامیل شوقی، ق. (1389). ارزیابی روش های پهنه بندی مصرف گاز طبیعی در سطح محلات شهری همدان. فصل نامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس, 2(5), 103-117.
 
اشراق نیای جهرمی، ع.، و ایقانی یزدلی، ر. (1387). مدل سازی مصرف گاز طبیعی و فرآورده های نفتی, و بررسی امکان جانشینی گاز طبیعی به جای فرآورده های نفتی در ایران. مهندسی صنایع و مدیریت (شریف ویژه علوم مهندسی), 24(45 (ویژه مهندسی صنایع، مدیریت و اقتصاد)), 65-75.
 
محقر، ع.، و مهرگان، م.، و ابوالحسنی، غ. (1389). به کارگیری تکنیک های تصمیم گیری در اولویت بندی مصرف و تخصیص بهینه گاز طبیعی با رویکرد فازی. مطالعات‌ اقتصاد انرژی‌, 6(24), 91-119.
 
جلیلیان، م. (1395). رده بندی انرژی چند ساختمان مسکونی طبق استاندارد ملی در شهر قم و بررسی اثر چند عامل موثر بر آن. مهندسی مکانیک مدرس, 16(1), 361-364.
 
حسین زاده سامانی بهرام، حوری جعفری حامد. مدلسازی و پیش بینی میزان انرژی مصرفی در صنایع غذایی و فرآوری کشور به روش شبکه‌های عصبی مصنوعی. مهندسی مکانیک مدرس. ۱۳۹۴; ۱۵ (۶) :۲۲-۱۶
 
عصاری، م.، و عصاره، ا.، و بهرنگ، م.، و قنبرزاده، ا. (1389). کاربردی از ترکیب الگوریتم ژنتیک و شبکه های عصبی مصنوعی برای بر آورد مصرف گاز طبیعی در ایران. تبدیل انرژی, 1(1), 25-31.
 
رمضانی، ب.، و کاظم نژاد، ز. (1393). واکاوی و اقلیم بندی مجموع میانگین نیاز (گرمایش و سرمایش) در قلمرو گیلان با تاکید بر مصرف گاز طبیعی خانوار. مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی (چشم انداز جغرافیایی), 9(26), 1-16.
 
امین ناصری، م.، و کوچک زاده، ا. (1387). مدل طراحی بهینه معماری برای شبکه های عصبی مصنوعی و به کارگیری آن در پیش بینی مصرف ماهانه نفت گاز کل کشور. مدرس علوم انسانی, 12(4 (پیاپی 59) (پژوهشهای مدیریت در ایران)), 69-95.
 
مصطفی پور، ع.، و میریان مهریان، س.، و یوسفی شریک آباد، س. (1397). بررسی علل تخریب لوله های انتقال بخار در یک موتورخانه نیمه صنعتی. نخبگان علوم و مهندسی, 3(4 ), 118-124.
 
رجبانی، ن.، و ثقفی، ف.، و شکوری گنجوی، ح.، و کاظمی، ع. (1399). ارائه مدل مفهومی شبکه اهداف کاهش مصرف انرژی برق و گاز خانگی با استفاده از روش تفکر مبتنی بر ارزش. مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی(مطالعات راهبردی جهانی شدن), 10(34 ), 150-171.
 
نجفی لاریجانی، س.، و فاضل، س. (1397). مدیریت هوشمند انرژی در سیستم حمل و نقل برقی. مهندسی حمل و نقل, 10(1 (پیاپی 38) ), 137-150.
 
محسنی، ر.، و رحیمی، ا.، و کاکاوند، م. (1397). تجزیه مصرف انرژی و بررسی عوامل موثر بر آن (مطالعه موردی: بخش حمل و نقل ایران). پژوهشنامه حمل و نقل, 15(57 ), 175-194.
 
نیکوکار، ا.، و ناطق، ت.، و غریبی، ج. (1396). بهینه سازی مصرف انرژی در حمل و نقل ریلی شهری (مطالعه موردی: مترو تهران). اقتصاد و مدیریت شهری, 5(2 (پیاپی 18)), 57-75.